ชุดที่ 6 เพราะเกิดเหตุ : {พื้นที่ชีวิต} ตามรอยพระถังซัมจั๋งบนเส้นทางสายไหม ตอน คัมภีร์ไร้อักษร

        การเดินทางตามรอยพระถังซัมจั๋งบนเส้นทางสายไหม สัปดาห์นี้ก็ดำเนินมาถึงตอนสุดท้าย มาติดตามกันต่อว่า หลังจากที่พระถังซัมจั๋งจบการศึกษาจากนาลันทา และได้นำพระคัมภีร์จำนวนมากกลับไปที่จีน คัมภีร์เหล่านั้น มีความสำคัญอย่างไรต่อการเผยแผ่พุทธศาสนาในจีน รวมถึงโลกในปัจจุบัน

        หลังจากที่พวกเราไปตามรอยพระถังซัมจั๋งที่มหาวิทยาลัยนาลันทา ทีมงานก็พยายามค้นหาต่อว่า ปัจจุบัน ยังมีชุมชนชาวพุทธที่ไหนบ้าง ที่มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่และแนวทางการศึกษาใกล้เคียงกับมหาวิทยาลัยนาลันทาในอดีต เราก็พบชุมชนหนึ่งของชาวทิเบต ตั้งอยู่ที่เมืองเซอต๋า เขตปกครองตนเองทิเบต ในประเทศจีน ห่างจากเมืองเฉิงตู ราว 700 กิโลเมตร ที่ที่ทุกคนต่างเดินทางมาเพื่อศึกษาสัจธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า และทุ่มเทชีวิตที่เหลือทั้งหมดเพื่อการเผยแผ่พุทธศาสนา เรื่องราวของชุมชนนี้จะเป็นอย่างไร และสุดท้ายการเดินทางของพระถังซัมจั๋งไปไซ­ทีที่ซ่อนอยู่ในวรรณกรรมไซอิ๋วนั้น แท้จริงแล้วไซทีอยู่ที่ใดบนโลกนี้

ชุดที่ 5 เพราะเกิดเหตุ : {พื้นที่ชีวิต} ตามรอยพระถังซัมจั๋งบนเส้นทางสายไหม ตอน ความว่าง

    หลังจากที่พระถังซัมจั๋งเดินทางมานานกว่า 3 ปี เริ่มจากเมืองซีอาน ประเทศจีน ผ่านคีร์กีซสถาน อุซเบกิสถาน อัฟกานิสถาน ปากีสถาน และอินเดีย ราวต้นเดือนตุลาคม พุทธศักราช 1174 ท่านก็เดินทางมาถึงมหาวิทยาลัยนาลันทา มหาวิทยาลัยสงฆ์แห่งแรกของโลก ซึ่งเป็นเป้าหมายหลักของการเดินทางครั้งนี้  

     ในบันทึกพระถังซัมจั๋ง ท่านได้บรรยายความรุ่งเรืองของนาลันทาไว้ว่า มีอาคารสถานที่ใหญ่โตสวยงาม กิจกรรมทางการศึกษาเจริญรุ่งเรือง มีพระนักศึกษาทั้งในและต่างประเทศกว่า 10,000 รูป มีอาจารย์อยู่ราว 1,500 รูปพระศีลภัทรเป็นผู้รอบรู้คัมภีร์ทุกนิกาย จึงได้รับการยกย่องให้เป็นผู้นำสูงสุดของที่นี่

     มหาวิทยาลัยนาลันทา รุ่งเรืองอยู่นานหลายร้อยปี จนกระทั่ง พ.ศ. 1742 กองทัพมุสลิมเติรกส์ได้ยกมารุกราน และเผาทำลายวัดและพุทธสถานลงแทบทั้งหมด มหาวิทยาลัยนาลันทาก็เป็นอีกแห่งหนึ่งที่ถูกเผาทำลายลง เฉพาะห้องสมุดที่เป็นอาคารสูงถึง 9 ชั้น ต้องใช้เวลาเผานานกว่า 3 เดือนจึงจะไหม้หมด นับเป็นการสูญเสียคัมภีร์พุทธศาสนาครั้งสำคัญ รวมถึงพระภิกษุเป็นจำนวนมากก็ถูกสังหาร พระสงฆ์ที่หนีรอดจากความตาย ก็เดินทางหนีไปเนปาลและทิเบต ศาสนาพุทธจึงหายไปจากอินเดีย นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา มหาวิทยาลัยนาลันทา จึงเป็นหลักฐานที่แสดงทั้งความเจริญรุ่งเรืองและความยิ่งใหญ่ของพุทธศาสนา พร้อมกันนั้น ก็เป็นเครื่องแสดงถึงความเสื่อมโทรม จนถึงจุดที่พุทธศาสนาสูญสิ้นไปจากประเทศอินเดียด้วย

ชุดที่ 4 เพราะเกิดเหตุ : {พื้นที่ชีวิต} ตามรอยพระถังซัมจั๋งบนเส้นทางสายไหม ตอน ชีวิตบนรอยทาง

                 "การเดินทางของเราวันนี้ได้ร่วมเส้นทางที่คนในเส้นทางสายไหมเคยเดินทางมาก่อน ได้ประสบการณ์ร่วมกับเขาและได้รู้ว่าภายใต้ทะเลทรายใต้แดดที่เผาร้อนแรง ภายใต้ลมที่กรรโชกแรงนั้น ความรู้สึกในการอยู่บนหลังอูฐนานๆ ในการเดินทางกลางแดดนานๆ มันเป็นอย่างไร และนี่เป็นเส้นทางเดียวกับที่พระซัมจั๋งหรือว่าพระเสวียนจั้งของเราเคยเดินทางผ่านมาก่อน"

                รอนแรมไปกับกองคารานกลางทะเลทรายคีซิลคุม ประเทศอุซเบกิสถาน เพื่อรับฟังตำนานหลายชีวิตบนเส้นทางสายไหม ในรายการพื้นที่ชีวิต

ชุดที่ 3 เพราะเกิดเหตุ : {พื้นที่ชีวิต} ตามรอยพระถังซัมจั๋งบนเส้นทางสายไหม ตอน เทพเจ้าแห่งการค้า

        ลองจินตนาการดูว่าในยุคที่ไม่มีสื่ออะไรเลย ไม่มีการแลกเปลี่ยนทางความคิดผ่านทางเครื่องมืออะไรเลย นี่คือจุดที่โลกเปลี่ยน จุดที่คนจากหลากหลายวัฒนธรรมนัดมารวมกันด้วยเหตุผลทางเศรษฐกิจ แต่ก็เป็นเรื่องช่วยไม่ได้ที่เขาต้องแลกเปลี่ยนความคิดกันปรับเข้าหาซึ่งกันและกัน และการเรียนรู้ภาษาของกันและกัน และนี่คือตัวเปลี่ยนแปลงสำคัญของโลกในอดีต การค้าซึ่งนำมาซึ่งการหลอมรวมทางวัฒนธรรม